Tja, dan heb je een radiozender/ontvanger, een ICOM IC-706MkIIG, met een breedband-antenne (25-1300 MHz), Diamond D-130-NJ, en dan wil je daar ook wel wat mee doen. Na een tijdje luisteren naar communicatie op de 2-meter band (144-146 MHz) was het me duidelijk dat me dat niet gaat lukken, ik versta de mensen gewoon niet. Digitaal gaat het vast en zeker wel.
Geluidskaart
Om digitaal te kunnen werken moet de transceiver signaal krijgen van een computer. Men raadt aan niet de geluidskanalen van de computer te gebruiken maar om een externe “geluidskaart” te gebruiken. Die geluidskaart verbindt je aan de ene kant met een USB-plug aan de computer en aan de andere kant met de transceiver (radiozender/ontvanger).
Er worden verschillende aangeboden. Toen stuitte ik op de DRA-80 die leverbaar is als bouwpakket door Masters Communications. Deze zou geschikt zijn voor mijn transceiver. Het voordeel is, dat de uitgang van de DRA-80 met een mini-DIN stekker rechtstreeks kan worden aangesloten op de “DATA JACK”-ingang van de transceiver. Tevens beschikt het over VOX-control, daarover later meer.
Het geheel in elkaar zetten is niet zo vreselijk lastig. Bovendien is er een goede handleiding beschikbaar. Dan het instellen van de jumpers en headers. Dat kostte wat moeite.
JU-1 VOX activatie - L - volume middelste potmeter
JU-2 Versterkervoeding - A, via USB
JU-3 COS - doet niet ter zake
JU-4 RX audio - 1200 - volume onderste potmeter
JU-5 TX audio - R - volume bovenste potmeter
JU-6 VOX enable - geïnstalleerd (na controle)
H-1/2 - middelste twee, versterkers naar kanalen
Met de standaard-instellingen van de transceiver werkte het doorgeven van het radiosignaal niet. Jumper JU-4 heeft twee mogelijkheden, 1200 en 9600 Baud. De transceiver staat standaard ingesteld op 9600 Baud (manual blz. 54 optie 29 9600 MODE
). Pas als je de optie instelt op 1200 Baud en dan JU-4 ook voor 1200 Baud instelt werkte het ontvangen. Met de grote, onderste potmeter kan het volume worden ingesteld.
VOX
Wat de bedoeling is, is dat zodra men wil zenden, dus signaal op de TX-ingang van de transceiver aanbieden, een relais wordt aangesproken dat de transceiver in de zend-stand zet. Dat kan met de PTT (Push To Talk)-aansluiting van de mini-DIN connector. Er is een vrij grote signaalsterkte nodig om het relais te activeren. De schakeling zou je kunnen aanpassen om met veel minder toe te kunnen, maar dat heb ik (nog) niet gedaan.
Om een goede VOX-activatie te bewerkstelligen zette ik aanvankelijk, via de computer, het volume van de geluidskaart behoorlijk hoog en de middelste potmeter voor het VOX-volume op de uiterste stand. Met de bovenste potmeter voor het TX-signaal wordt daarentegen een vrij lage waarde ingesteld. Dat laatste is afhankelijk van het gebruikte stuurprogramma. Bij de transceiver laat ik de ALC-meter net niet uitslaan.
Raspberry Pi instellen
Uiteindelijk werkt de volgende procedure het beste voor mij. Voor een RPi4B en een RPi3B dezelfde instellingen. Eerst uitvogelen welk nummer de geluidskaart heeft met
cat /proc/asound/cards
Het is meestal het laatste nummer, bij de RPi3B is het nummer 1 en bij de RPi4B nummer 3. Vervolgens de geluidsinstellingen zelf.
alsamixer -c 1
Met de pijltjes kun je kiezen tussen luidspreker, microfoon en automatische versterkingsregeling. Die zet ik respectievelijk op 50, 5 (of 6) en UIT. De laatste instelling toggelt door de letter M in te tikken.
WSJT-X
Voor elke klus kan je wel een programma vinden. Zo ook voor het bedienen van een transceiver om digitale berichten, bijvoorbeeld FT-8 gecodeerd, te verwerken. De kunst is een geschikte te vinden. Mij leek WSJT-X wel wat. In ieder geval heeft het een uitgebreide handleiding en op het wereldwijde web zijn voldoende adviezen te vinden.
Maar zodra het programma is geïnstalleerd blijkt dat er naast de aansluiting van de DRA-80 met de mini-DIN connector nog een aansluiting nodig is. Het instellen van de frequentie en andere zaken kan bij mijn transceiver met een zogenaamde CI-V-kabel.
Het schema van de “kabel”, eigenlijk meer een schakelingetje, is hiernaast weergegeven. Aan de linkerkant de aansluiting naar een USB-to-serial omzetter. Daarvoor heb ik de PL2303 genomen, want daar zit een mooi doosje om de omzetter heen.
Het deel van de schakeling dat RXD en TXD samen neemt en aanbiedt aan een 3.5 mm jack die in de transceiver past is wat nodig is om het programma WSJT-X met de transceiver te laten praten.
Het deel er onder biedt de mogelijkheid om transceiver in de zend-stand te zetten door de RTS-lijn te activeren. Daarvoor is wel een tweede connector nodig voor de 13-polige ACC-aansluiting. Het voordeel van deze mogelijkheid is, dat zend-activatie kan gebeuren onafhankelijk van de geluidssterkte van het TX-signaal. Om te zorgen dat de gebruikte aansluiting, HSEND (pen 3), onder alle omstandigheden werkt is een aanpassing van de instelling van de transceiver nodig. Optie 30 VSEND SEL
heb ik op off
gezet. Daarmee bedient de aansluiting zowel het zenden op HF als op VHF.
Het geheel past in een klein doosje waar ook de kabels mee vast gezet kunnen worden. De aansluitingen in de 13-polige plug zijn best klein, maar er kunnen klemmende contactbusjes over de pennetjes worden geschoven: geen solderen van de plug zelf nodig!
Bediening
De bediening van het programma WSJT-X is eigenlijk vrij eenvoudig. De handleiding biedt voldoende handvatten om tot een succesvol gebruik te komen.
… op afstand
Alleen is het onhandig, dat de computer (laptop) vast moet zitten aan de opstelling: er zijn twee USB-aansluitingen nodig. Dat kan handiger. Die besturing kan prima met een Raspberry Pi computertje, een model 3B voor het rekenwerk. Op dat computertje heb ik ook Xming geïnstalleerd en nu kan de bediening vanuit de leunstoel!