Mijn opa Koper maakte vroeger pentekeningen in de lange middagpauze die hij had toen hij bij de Spaarbank voor de Stad Amsterdam werkte. Hij gebruikte ansichtkaarten en plaatjes uit de krant als voorbeeld, hoewel hij ook vaak ter plaatse nog eens ging kijken om de structuur goed in zich op te nemen. Het zijn dus bijna allemaal afbeeldingen uit Amsterdam hoewel ik in de nalatenschap van en bij mijn familie ook wel opzetjes voor andere locaties heb gevonden. De bijbehorende, door mijn opa als J(os) Koper ondertekende pentekeningen heb ik niet kunnen vinden.
Hierboven de tekening van het Damrak, de lijst zit gedeeltelijk over de naam heen maar rechts onder kun je die nog ontwaren. Een origineel van L.W.R. Wenckebach uit een serie die tussen 1898 en 1907 is getekend is te vinden in het Stadsarchief van Amsterdam. Hieronder het origineel dat mijn opa gebruikte is waarschijnlijk kort na de oorlogsjaren afgedrukt in de krant – waarschijnlijk de Volkskrant – uit de 50-60-er jaren voor een artikel dat toen ook de situatie van toen vergeleek met die van het toenmalige heden. Vaag is het getekende raster – met nummers horizontaal en verticaal – op de achtergrond zichtbaar.
Vorige week ben ik met mijn zoon daar langs geweest om nog eens een idee te krijgen van de situatie zoals die nu is. Het betreft immers een van de oudste kenmerken van Amsterdam: de oude haven van waaruit de stad – via de Zuiderzee en de Noordzee met de gehele wereld handel dreef. De huizen langs de waterkant waren pakhuizen waarvan het onderste gedeelte bewoond werd. De aangekomen schepen konden daar meteen hun goederen uitladen voor de verdere handel in het achterland of weer in een ander land. Die rol speelt het niet meer dankzij de afsluiting van de Zuiderzee ondanks en het graven van de het Noordzeekanaal. Niettemin waren de Amsterdammers giftig toen het eind negentiende-eeuwse Centraal Station werd gebouwd en hun haven nog verder afsloot.
Hierboven een serie van drie plaatjes, de foto van Sander, de tekening van opa en een mengfoto. Goed zijn helemaal rechts de Beurs van Berlage en ongeveer in het midden de Noorderkerk te zien. De andere gebouwen zijn ook te duiden en zijn grotendeels monumenten zonder een speciale betekenis. De bedrijvigheid in het Damrak is van geheel andere aard geworden. Bij de jaarwisseling naar de twintigste eeuw was het nog bescheiden platschuitvaart maar heden ten dage is het drukke toeristenvaart: de tijden zijn veranderd en Amsterdam is met de mogelijkheden meegegaan!
mooie tekening